DE WERELD VAN DE BLUES (deel een)
De blues is er ruim honderd jaar en ze is nog springlevend. Deze muziek was voor de donkere bevolking van Amerika, maar spreekt eveneens de overige bevolking wel aan.
De blues is ontstaan op de plantages van het zuiden, in de reizende shows, de bars en de cafés. Toen de donkere bevolking naar de grote steden in het noorden en het westen gingen, werden ze gevolgd door de blues. Die veranderde om het leven op straat te weerspiegelen zoals ze dat van het platteland had weerspiegeld.
De blues….een reis die je meevoert van treurnis naar vrolijkheid met onderweg stopt bij plaatsen vol wanhoop, verlies, pijn in het hart, onzekerheid en uiteindelijk hoop en vreugde.
De zaden waaruit de blues en later de rock ’n roll zouden ontkiemen, waren voor het eerst te horen in zondagochtend missen in kerken in kleine plaatsen en gehuchten ‘soms niet meer dan een kruispunt’ in Mississippi. De gospelkoren zogen de klanken van het orgel en het gepingel van de piano op en namen de melodieën mee naar de veranda’s van hun huizen. Voeg hier wat getokkel op een gitaar toe, daar een uithaal op een mondharmonica, daar wat geplonk van een snaar op een wasemmer en de sound van de Delta-blues was geboren.
1) papa charlie jackson (1887-1938) –
you put it in i’ll take it out (1929)
De eerste zichzelf begeleidende blueszanger die een platen ster werd, was de onwaarschijnlijke Papa Charlie Jackson. Hij bespeelde een banjogitaar, trad op de minstrels-shows op en maakte in 1924 zijn eerste plaat voor het label ‘Paramount’.
2) blind lemon jefferson (1893-1929)
matchbox blues (1927)
De eerste plaatjes van allerlei platenlabels werden altijd verstuurd door postorderbedrijven of via een krakkemikkig distributiesysteem waarbij een vertegenwoordiger meer dan 3000 kilometer per week reisde. De postorderklanten van label ‘Paramount’ vroegen om meer country blues, en in 1925 Mayo Williams door J.R. Ashford in Dallas, Texas, een dealer van Paramount, aangeraden om naar een dikke, rondreizende, blinde zanger en gitarist te komen luisteren die Lemon Jefferson heette. Lemon werd naar Chicago gehaald voor een reeks opnames, waaronder ‘Matchbox Blues’.
3) jim jackson (1876-1933)
my monday blues (1927)
Label ‘Paramount’ had met blues zanger Lemon Jefferson veel succes. Maar men zocht verder naar talent. In 1926 probeerde het platenlabel het met blues zanger Jim Jackson. Een straatmuzikant die in Birmingham – Alabama was ontdekt met een hoge, rauwe stem en een agressieve slide gitaarstijl. Hij nam onder allerlei namen platen op. Maar wat voor naam hij ook aannam, zijn grillige mengeling van blues, spirtuals en bewerkte balladen verkocht niet. Zijn toch wel bekendste is ‘My Monday Blues’.
4) furry lewis (1893-1981)
Billy lyons and Stack o’lee (1927)
Een andere blues zanger uit Memphis van wie veel opnamen zijn gemaakt, was de eenbenige Walter “Furry” Lewis. Hij leefde lang genoeg om in de jaren zestig gehuldigd te worden door blanke verzamelaars. Hij werd zelfs bezongen door de Canadese Joni Mitchell in 1976 met haar compositie ‘Furry Sings the Blues’. Hij had een aangename, ongeforceerde stem met een sterk vibrato en gebruikte vaak slide om effect te creëren en een rollend ritme dat veel te danken had aan de Deltastijl. Zijn opgenomen repertoire bevat stevige blues, maar ook zeldzame volledige versies van balladen als ‘Billy Lyons and Stack O’Lee’
5) gus cannon’s jug stompers (1884 – 1979)
going to germany (1929)
Memphis was ook bekend door de vele jug bands. Jug-bands kwamen waarschijnlijk voort uit de manier waarop arme muzikanten hun eigen instrumenten maakten van sigarenkistjes, blikjes, bezemstelen, wasborden en alles wat maar te gebruiken was. De beste waren The Memphis Jug Band en Gus Cannon’s Jug Band. Over het algemeen brachten deze groepen hele plezierige muziek, maar de Jug Stompers van Gus Cannon hadden beslist iets meer te bieden.
6) tommy johnson (1896-1956)
Cool drink of water blues (1929)
Het platenlabel ‘Paramount’ bleef op zoek naar talent en dan vooral via Henry C. Speir. Hij had een platenzaak in Jackson – Mississippi en werkte als talentenjager voor alle grote platenlabels. Henry Speir had een zekere Tommy Johnson aanbevolen bij Paramount. Deze Johnson was een alcoholische zwerver met een zachte, trillende stem die met veel effect een hoge falset gebruikte boven een lopend basritme. Zijn bekendste nummers zoals ‘Big Road Blues’, ‘Maggie Cambell’ en ‘Cool Drink of Water Blues’ hadden veel invloed en waren in veel opzichten uniek; ze stonden in elk geval ver af van de ruwe kracht van de Deltastijl.
7) charley patton (1891-1934)
Hang it On the Wall (1930)
In 1929 stuurde talentenjager en eigenaar van een platenzaak in Jackson Mississippi Henry C. Speir zijn waarschijnlijk grootste ontdekking naar Paramount. Een kleine, lichtgekleurde man met een woeste zangstijl: Charley Patton. Patton was een intens levende, ruzieachtige figuur die gemakkelijk in gevechten verzeild raakte, maar hij bracht muziek voor elk soort publiek, blues over de mensen om hem heen.
8) blind willie mctell (1897-1959)
scarey day blues (1931)
Net als Memphis was Atlanta een gokstad, met bendes en louche bars. Tevens waren er genoeg mogelijkheden voor bluesmuzikanten uit Georgia, Alabama en Virginia. De beste muzikant uit de staat Georgia en een van de belangrijkste figuren van de Amerikaanse folk muziek was Blind Willie McTell. McTell was vanaf zijn geboorte blind. Hij had een voorkeur voor de onhandelbare 12-snarige gitaar. Hij maakte zijn eerste opname in 1927 en de laaste in 1956, Hij zong blues, gospel, minstrels songs, blanke hillbilly, balladen, kortom alles waar iemand hem voor wilde betalen.
9) barbecue bob (robert hicks 1902-1931)
she’s coming back some cold rainy day (1929)
Blind Willie McTell was een van de eerste gitaristen die de 12-snarige gitaar beheerste. Wie hier ook in behendig in was Robert Hicks ook bekend als Barbecue Bob, tevens was hij een goede zanger en een snelle 12-snarige slide gitarist. Hij was tot de economische crisis in de jaren dertig de grote ster van het label Columbia en heeft net als Willie McTell veel verschillend materiaal opgenomen. Hij heeft een goed verkopende serie mooie platen gemaakt, maar is jong gestorven op 29-jarige leeftijd.
10) mississippi John hurt (1892-1966)
stack o’lee blues (1928)
Hij was een zonderling hij leek met niemand een band te hebben Mississippi John Hurt, geboren in 1892 en overleden in 1966. John Hurt heeft met zijn zachte en warme stem dertien lichte bluessongs opgenomen voor het platen label Okeh Records – en dat was het. Hij ging verder met zijn bestaan als boer en hij speelde verder alleen nog op dansavonden in zijn geboortestreek. Tot 1963 toen iemand hem opzocht en het idee opperde om weer opnames te maken. Hij werd een geliefd figuur in de opleving van de blues in de jaren zestig.
11) lonnie johnson (1899-1970)
mr. johnson’s swing (1938)
Lonnie Johnson maakte voor het eerst plaatopnames in 1925 als violist en gitarist. Hij was naast een perfecte stadsartiest ook handig, intelligent, kleedde zich goed en beheerste een opmerkelijk aantal verschillende stijlen zowel op viool als op de gitaar. Zijn honderden platen omvatten blues, jazz, ballads, een aantal van de inventiefste gitaarsolo’s die ooit gemaakt zijn, prachtig en invloedrijk. Hij had een warme en soepele stem. Lonnie Johnson functioneerde als huisgitarist voor het platenlabel Okeh en begeleidde allerlei verschillende zangers. Op een onderbreking in de jaren 30 na is hij tot eind jaren 60 bijna voortdurend platen blijven maken.
12) big bill broonzy (1893-1958)
how you want it done (1932)
Big Bill Broonzy werd op 26 juni 1893 geboren in Scott – Mississippi. Begon pas in 1920 gitaar te spelen, toen zijn ouders naar Chicago verhuisde. Kreeg daar gitaar lessen van de plaatselijke gitarist Papa Charley Jackson en maakte al snel furore. Hij zette halverwege de jaren twintig zijn eerste nummers op plaat. Ook ontwikkelde hij weldra zijn eigen stijl, waarin hij soepel vloeiende zang combineerde met originele teksten, met ritmisch gitaarspel als ondergrond.
13) tampa Red (hudson woodbridge 1904-1981)
denver blues (1929)
Blues gitarist Tamba Red (geboren als Hudson Woodbridge in 1904) begon ook met een blues country geluid. Hij ging ook naar Chicago vanuit Tampa in Florida. Net als Big Bill Broonzy werd ook Tampa Red voor veel zangers als huisgitarist gevraagd. Hij heeft veel mooie platen gemaakt, maar ook soloprojecten waarbij hij zong. Maar meestal concentreerde hij zich op de bovenste snaren, en stond terecht bekend als de ‘Guitar Wizard’.
14) leroy carr & scrapper blackwell
mean mistreater mama (1934)
Leroy Carr (1905-1935), ook een van de groten van de jaren 30 kwam uit Indianapolis, werkte voor opnames meestal samen met de briljante gitarist Scrapper Blackwell (1903-1962). Leroy was een rustige, subtiele en weemoedige zanger. Zijn pianospel wordt door Blackwell’s intense klagende gitaar uitstekend ondersteund. Ze vormde een fantatisch duo, en veel van hun platen zijn klassiekers geworden zoals ‘Mean Mistreater Mama’ uit 1934.
15) memphis minnie (lizzle douglas 1897-1973)
me and my chauffeur (1941)
Nog een grote ster van de jaren 30 was een vrouw, Memphis Minnie geboren als Lizzle Douglas in 1897. Zij was een van de beste blues zangeressen en gitaristen op de plaat. Een van haar bekendste nummers is ‘Me and My Chauffeur’. En die chauffeur was haar echtgenoot Joe McCoy die haar ook begeleidde op gitaar.
16) robert johnson (1911-1938)
me and the devil blues (1936) & walking blues (1937)
Als je willekeurige blues liefhebber vraagt om de belangrijkste bluesartiest op de plaat te noemen, zul je negen van tien keer de naam Robert Johnson te horen krijgen. Zijn composities, zijn blues klassiekers van de hoogste orde. Robert Johnson zelf is één groot raadsel. Er zijn slechts twee foto’s van hem bekend. Van alle poëzie in de blues was die van Johnson veruit het schokkendst. Hij was een gekwelde ziel en zijn liefdesleven was een drama.
